รีวิวอนิเมะ Spirited Away

หากพูดถึง Studio Ghibli (สตูดิโอจิบลิ) หนึ่งในภาพยนตร์ที่ครองใจผู้คนทั่วโลกคงหนีไม่พ้นผลงานของ อาจารย์ฮายาโอะ มิยาซากิ และเรื่องที่กวาดรายได้ถล่มทลายและตรึงใจผู้คนคือ “Spirited Away มิติวิญญาณมหัศจรรย์” ซึ่งสร้างในปี ค.ศ. 2001 อย่างไรก็ตาม ผลงานของอาจารย์ฮายาโอะ ที่ตรึงใจผู้ชมไม่ได้โดดเด่นเรื่องเดียวแน่นอน เพราะอย่าง “My Neighbor Totoro” ก็เป็นอนิเมะสำหรับเด็กที่อยู่ในหัวใจคนญี่ปุ่นทั้งประเทศ หรือแม้แต่ “Laputa: Castle in the Sky” ซึ่งสร้างตั้งแต่สมัยปี ค.ศ. 1986 ก็ยังดูทันสมัย และสื่อถึงความรักได้อย่างงดงาม รีวิวอนิเมะ Spirited Away รีวิวอนิเมะ

 

สำหรับ “Spirited Away มิติวิญญาณมหัศจรรย์” คือ 1 ใน 21 เรื่องที่เน็ตฟลิกซ์ร่วมมือกับสตูดิโอจิบลิ นำมาฉายผ่านสตรีมมิ่งให้สมาชิกเน็ตฟลิกซ์ได้ชม โดยเริ่มเปิดให้ชมเมื่อวันที่ 1 มี.ค. 2563 ที่ผ่านมา และยังคงได้รับความนิยมเช่นเดิม การันตีได้จากการติดอันดับ Top 10 ของซีรีส์บนเน็ตฟลิกซ์ตลอดมา

เรื่องย่อ: “จิฮิโระ” เด็กสาววัย 10 ขวบ ผู้ที่ทั้งขี้เกียจและเอาแต่ใจ เดินทางเพื่อไปยังบ้านใหม่พร้อมพ่อและแม่ ระหว่างเส้นทางนั้น ทั้งสามต้องเดินเท้าเข้าอุโมงค์เพื่อไปถึงจุดหมาย แต่เมื่อผ่านอุโมงค์เข้าไปแล้ว เสมือนหลุดเข้าไปอาณาจักรใหม่ซึ่งไม่มีใครอยู่เลย แต่มีร้านอาหาร คาเฟ่มากมาย ด้วยความที่หิวและเห็นอาหารล่อตาล่อใจ พ่อกับแม่ของจิฮิโระจึงรีบกินกันอย่างรวดเร็ว แต่ตัวสาวน้อยเองนั้นกลับไม่ชอบใจและอยากไปจากอาณาจักรนี้โดยเร็ว เพราะรับรู้ได้ถึงสิ่งไม่ชอบมาพากล

จากนั้นเหตุการณ์แปลกประหลาดก็เกิดขึ้น เมื่อดวงตะวันลับขอบฟ้า เสียงครื้นเครงก็เริ่มดังขึ้น ประตูบ้านแต่ละบานเปิดออก มีการเคลื่อนไหวไปมาในหมู่บ้านแต่นั่น…ไม่ใช่มนุษย์!! เป็นวิญญาณต่าง ๆ ที่ออกมารื่นเริง มิหนำซ้ำพ่อกับแม่จิฮิโระยังกลายเป็นหมูตัวโตที่กำลังสวาปามอาหารตรงหน้าอย่างอดอยากปากแห้ง ดูหนัง

จิฮิโระเห็นดังนั้นก็ตกใจ วิ่งหนีหัวซุกหัวซุน แต่โชคดีที่ “ฮาคุ” เข้ามาช่วย เขาเป็นเด็กหนุ่มผู้มีมนต์วิเศษ แม้ฮาคุจะช่วยเด็กสาวให้พ้นจากอันตราย แต่สิ่งที่เขาช่วยได้มีจำกัด เขาจึงแนะนำให้จิฮิโระไปพบกับผู้ที่จะช่วยพ่อและแม่ของเธอให้หลุดจากคำสาปให้ได้

จิฮิโระ ต้องเปลี่ยนชื่อเป็น “เซ็น” เพื่อให้มีชีวิตรอดในอาณาจักรแห่งนี้ และทำงานในโรงอาบน้ำของเหล่าวิญญาณผู้มั่งมีทั้งหลาย โดยแต่ละวันเกิดเหตุการณ์ชุลมุนวุ่นวายต่าง ๆ รวมทั้งมี “ผีไร้หน้า” ผู้ตามติดจิฮิโระไปทุกที่! เรื่องราวต่าง ๆ เกิดขึ้นมากมาย จิฮิโระต้องหาวิธีช่วยพ่อแม่และพาตัวเองให้หลุดพ้นจากอาณาจักรวิญญาณมหัศจรรย์นี้ให้ได้ ดูหนังออนไลน์

สำหรับ Spirited Away แม้จะเป็นอนิเมะ แต่คงไม่ได้ทำเพื่อให้เด็กดูเฉพาะ เพราะนัยยะต่าง ๆ คือเรื่องที่ผู้ใหญ่จะตีความออกมาเข้าใจกว่าโดยเฉพาะ “ความโลภ” ที่เริ่มเรื่องก็เห็นผล ก็ฉากที่พ่อแม่เห็นอาหารล่อตาล่อใจก็รีบสวาปามโดยไม่มองหน้าหลังเลย รวมไปถึง “ความรัก” ที่ไม่ได้อิงแค่ความรักของพระเอกนางเอก แต่ยังรวมถึงการมีใครคนหนึ่งให้ได้รัก อย่างที่ “ยูบาบะ” แม่มดผู้เห็นแก่ตัว นางยังรักลูกของตัวเอง ยอมรับข้อเสนอของฮาคุ เพื่อให้ได้ลูกกลับคืนมา

ส่วนตัวละครที่จะไม่กล่าวถึงไม่ได้คือ “ผีไร้หน้า” ผู้ไม่มีที่มา แต่มีที่ไป! เป็นวิญญาณผู้น่าสงสาร เพราะโดดเดี่ยว ขณะเดียวกันก็สงสารไม่สุดใจ เพราะสิ่งที่ทำก็ไม่น่าชื่นชม นำทองมาหลอกล่อภูติเพื่อให้เขาปรนเปรอตัวเอง แต่นั่นอาจเป็นเพราะเรียกร้องความรักความโหยหาก็เป็นได้

นอกจากนี้ เรายังจะได้เห็นวัฒนธรรมของคนญี่ปุ่น ที่สื่อออกมาไม่ว่าจะเป็นมารยาทการพูดจาของผู้มีตำแหน่งต่ำกว่าต้องมีคำลงท้ายมีหางเสียง การเดินผ่านผู้ใหญ่ต้องก้มตัว การขอบคุณผู้ให้ การเคาะประตูก่อนเปิดห้องคนอื่น สิ่งต่าง ๆ เหล่านี้ดูเป็นเรื่องเล็กน้อย แต่นั่นคือวัฒนธรรมที่ฝังอยู่ในจิตวิญญาณคนญี่ปุ่น

ซึ่งจิฮิโระ เปรียบเป็นเด็กยุคใหม่ที่อาจลืมเลือนมารยาท วัฒนธรรมอันดีงามนี้ จึงต้องได้รับการบอกกล่าวถึงจะทำตาม

รีวิวอนิเมะ Spirited Away

รวมไปถึงการสอดแทรกวิธีคิดที่ว่า หากไม่ขยันทำงานก็ไม่มีที่ยืน! เพราะทั้งมนุษย์ ภูติ สัตว์ทั้งหลาย แม้กระทั่งขี้ดินยังต้องทำงานหากไม่ทำเวทย์มนต์ก็จะหมดฤทธิ์ ทีนี้คงอยู่ไม่สุขแน่!

โดยสิ่งที่กระทบต่อความรู้สึกมากที่สุดคือ “การมีตัวตนอยู่” ในอนิเมะพยายามย้ำเสมอว่า หากจำชื่อตัวเองไม่ได้ การจะกลับไปใช้ชีวิตแบบเดิมคงไม่มีหวัง ดั่งที่ฮาคุบอกกับจิฮิโระให้จดจำชื่อตัวเองไว้ แล้วสักวันจะได้กลับไปยังโลกเดิมของตัวเอง น่าจะสื่อถึงว่า แม้ภายนอกเราต้องทำตามหน้าที่ เปลี่ยนแปลงวิถีการใช้ชีวิตให้เข้ากับสังคมใหม่ แต่ก็อย่าลืมตัวตนที่แท้จริงของตัวเอง!

สำหรับใครที่เคยดู My Neighbor Totoro แล้วติดใจหรือยังสงสัยอยู่ว่าพวกขี้ดินนั้นคืออะไร คำตอบน่าจะชัดแจ้งในเรื่องนี้เพราะเรื่องนั้นได้ออกกันมานิดเดียว คนเดินเสียงดังก็หนีหัวหดแล้วไม่มีบทบาทอะไร แต่มาเรื่องนี้เราจะได้เห็นพวกนั้นมีประโยชน์บ้างแล้วล่ะแม้จะเล็กน้อยก็ตาม! ดูหนัง 4k

และแน่นอนว่า เพลงประกอบอย่าง The Name of Life ก็ยังคงตราตรึงผู้ชมมาอย่างยาวนานเกือบ 20 ปี รวมไปถึงภาพสวยงาม เหมือนหลุดเข้าไปในดินแดนมหัศจรรย์ จนไม่อยากเชื่อว่านี่คืออนิเมะแบบ 2 มิติที่ใช้มือวาด! โดยอาจารย์มิยาซากิคอยกำกับดูแล

แน่นอนว่าผลตอบรับของ Spirited Away ไม่เพียงแต่คว้ารางวัลออสการ์ในปี ค.ศ. 2002 และรางวัลต่าง ๆ อีกมากมายเท่านั้น แต่ยังทำให้สถานที่ท่องเที่ยวของไต้หวัน อย่าง หมู่บ้านโบราณจิ่วเฟิ้น(Jiufen) ซึ่งเป็นต้นแบบอาณาจักรวิญญาณมหัศจรรย์โด่งดังไปด้วย เพราะมีนักท่องเที่ยวไปตามรอยอนิเมะมากมาย ทำให้เมืองนี้ได้รับความสนใจอีกครั้งจนถึงปัจจุบัน ดูหนังออนไลน์ 4k

หากใครที่เคยดู Spirited Away มาแล้วในวัยเด็กแนะนำให้กลับมาดูอีกครั้ง เพราะเมื่อเราโตขึ้น เราจะเห็นอีกมุมอย่างชัดเจนมุมที่ความคิดในวัยเด็กเราไปไม่ถึง…เพราะเราอาจจะเสียน้ำตาให้ฉากเล็ก ๆ เพิ่มก็เป็นได้

สำหรับการตีความในมุมด้านดาร์กไซด์ที่ว่ามา หมายถึงถ้าคนดูตีความสิ่งที่อนิเมะนำเสนอในอีกมุมหนึ่ง โรงอาบน้ำของเหล่าเทพในเรื่องก็สามารถเปรียบเสมือนได้กับ อาบอบนวด หรือ สถานบันเทิงยามวิกาล ที่ต้อนรับลูกค้าผู้ชายที่มาพักผ่อน ซึ่งก็สังเกตว่า ลูกค้าในเรื่องเองก็เป็นเทพและภูติที่เป็นเพศชายทั้งหมด แถมก็มีหลายตนที่มีการแต่งตัวว่าเป็นลูกค้าประเภทนั้นด้วย

ในขณะที่ เซ็น ซึ่งต้องมารับหน้าที่เป็นคนล้างอ่างอาบน้ำให้กับเหล่าเทพและภูติที่มาใช้บริการ และต้องมอบความพึงพอใจให้พวกเทพเหล่านั้น ถ้ามองด้วยสายตาใสๆของเด็กเล็กๆที่ดูไร้มลทิน มันก็ไม่มีอะไร เสมือนกับนี่เป็นการเรียนรู้โลกของการทำงานและสังคมของผู้ใหญ่ที่เซ็นจะต้องเผชิญ

แต่พอมองด้วยสายตาของผู้ใหญ่ที่ผ่านโลกสีเทาๆออกดำมาระดับหนึ่ง เราจะรู้สึกได้ถึงความเป็นเรต 18+ ที่แฝงไว้ในเรื่องอย่างชัดเจนมาก เพราะมันเหมือนกับว่า เซ็น เป็นพนักงานของสถานบริการกลางคืนที่ต้องคอยดูแลและบริการให้กับลูกค้าในเรื่องนั่นเอง

นอกจากนี้ การที่จิฮิโระถูกบังคับให้ต้องทิ้งชื่อจริงของตัวเอง แล้วใช้ชื่อเซ็นในฐานะตัวตนใหม่ของตนเองนั้น ในมุมมองนี้ยังใช้อธิบาย อุตสาหกรรมบันเทิงของญี่ปุ่นในยุคปัจจุบันได้ด้วยครับ เพราะเหล่าเด็กสาวที่เข้าสู่วงการบันเทิง ก็จำเป็นต้องทิ้งชื่อจริงของตัวเองไว้ แล้วถูกตั้งชื่อใหม่ขึ้นมาแทน แล้วพวกเธอก็ต้องสวมบทบาทเหล่านั้น ทั้งที่อาจจะไม่ได้เต็มใจด้วยซ้ำ

ถ้าให้แรงหน่อยคือ จุดนี้มีความคล้ายกับอุตสาหกรรมเอวี ที่ทุกวันนี้ก็ยังคงมีเด็กผู้หญิงวัยแรกรุ่นเข้ามาทำงานเพื่อหวังเงินจำนวนมากที่ได้มาเร็ว และพร้อมจะแสดงตามบทบาทที่ถูกสั่งมา แม้ว่าจะมีบางคนที่ไม่ได้เต็มใจเข้าวงการนี้ก็ตาม แต่ถ้าใครแสดงบทบาทได้ดี สร้างความพึงพอใจให้ผู้ที่มาใช้บริการ พวกเธอก็จะได้รางวัล

โดยในส่วนนี้ถ้าเราดูในเรื่องก็จะพบว่า มีฉากสำคัญตอนกลางเรื่องที่เทพเจ้าแห่งแม่น้ำรู้สึกพึงพอใจที่เซ็นช่วยทำให้เขากลับมาสะอาดอีกครั้ง ซึ่งฉากนี้ถือว่าเป็นหนึ่งในจุดเปลี่ยนระดับ Turnig Point ช่วงครึ่งแรกของเรื่องพอสมควร เพราะนี่คือครั้งแรกที่เซ็นทำงานสำคัญในหน้าที่ของเธอได้สำเร็จ จนได้กลายเป็นที่ชื่นชอบของหลายคนในโรงอาบน้ำ ได้รับการยอมรับมากขึ้น

ในจุดนี้ถ้ามองในมุมการนำเสนอเรื่องการรักษาสิ่งแวดล้อม เราก็สามารถมองแบบนั้นได้ ที่เรื่องต้องการเตือนสติคนดูให้คิดถึงการรักษาธรรมชาติ แต่ถ้าเรามองในด้านมืด เหตุการณ์ในฉากนี้จะเสมือนกับเด็กสาวที่บริการให้ผู้ใหญ่ที่ต้องเหน็ดเหนื่อยกับการทำงานในชีวิตจริงจนสภาพโทรมดูไม่ได้ แต่เป็นคนที่ตำแหน่งหน้าที่ใหญ่โต เงินหนา ในเมื่อเด็กสาวดูแลให้เขาได้อย่างดี ช่วยทำให้เขากลับมาสดชื่นและมีพลังอีกครั้ง เขาก็เลยเปย์รางวัลให้

แล้วก็เช่นเดียวกัน ด้านผีไร้หน้า ซึ่งถูกผู้คนมองข้าม แต่เขาก็ได้เซ็นช่วยเหลือเล็กๆน้อยๆเอาไว้ เพียงแค่เซ็นสนใจเท่านั้นเอง มันก็อยากจะเอาใจเซ็นด้วยการเปย์เงินทองให้มากมาย เพียงแต่เซ็นไม่ได้ต้องการสิ่งของเงินทองเหล่านี้ แล้วนี่ก็เป็นสิ่งที่เธอไม่เคยสนใจมาตั้งแต่แรกด้วย

ที่จริงตรงนี้ก็น่าคิดว่า ถ้าเซ็นรับเงินทองจากผีไร้หน้า เธอก็คงจะช่วยฮาคุที่ได้รับบาดเจ็บไม่ได้ แล้วชีวิตของเธอก็คงไม่สามารถหนีออกจากโรงอาบนำ้ได้แน่ เราอาจจะสามารถเปรียบเทียบได้กับเหล่าเด็กสาวในโลกความจรง ที่ติดกับดักแล้วหลงใหลกับวัตถุสิ่งของเฉพาะหน้า ทำให้ไม่สามารถหนีออกจากสังคมแสงสีของทุนนิยมหรือในอุตสาหกรรมสีดำในยามวิกาลทั้งหลายได้

แต่สำหรับเซ็นในช่วงครึ่งหลังของเรื่อง เธอได้พัฒนาความคิดอ่านของตัวเองจนมาถึงจุดที่เธอมีสติมั่นคง ไม่สนใจกับวัตถุภายนอก ยึดเพียงแค่เป้าหมายที่จะช่วยชีวิตฮาคุที่เธอรัก และช่วยปลดปล่อยพ่อและแม่เท่านั้น ซึ่งการที่เธอเลือกจะไม่รับของจากผีไร้หน้า ก็ทำให้มันอาละวาดจนเกิดสถานการณ์ที่เซ็นสามารถออกจากโรงอาบน้ำได้ แม้แต่ยูบาบะก็ขัดขวางไม่ได้ ซึ่งการเดินเรื่องในลักษณะที่ เหตุการณ์เล็กๆ หรือการตัดสินใจลงมือทำเล็กๆ แล้วส่งผลต่อเหตุการณ์ถัดไปอื่นๆจนเป็นผลต่อเนื่องแบบลูกโซ่ ที่ส่งผลกระทบวงกว้างนี่เอง คือสเน่ห์อีกอย่างของอนิเมชั่นเรื่องนี้

ถ้ามองในมุมดาร์กสักหน่อย นี่อาจจะเป็นสิ่งที่ผู้กำกับมิยาซากิอยากบอกเหล่าเด็กสาวในอุตสาหกรรมสีเทาและสีดำทั้งหลายก็เป็นได้ว่า ลองตั้งสติแบบเซ็นดู เด็กสาวเหล่านั้นอาจจะไม่หลงติดอยู่ในโรงอาบน้ำของโลกแห่งความจริง

อย่างไรก็ตาม เราคงยากจะบอกได้ว่า ฮายาโอะ มิยาซากิ สร้างผลงานเรื่องนี้ขึ้นมา มีการใส่สัญลักษณ์จงใจและต้องการจิกกัดอุตสาหกรรมกลางคืนของประเทศญี่ปุ่น (และอาจจะรวมถึงทั้งโลก) ไว้มากขนาดนั้นอย่างที่ตีความหรือไม่ เพราะอย่างที่ว่ามาคือมีหลายฉากมากที่ส่อในทางนั้น ซึ่งถ้าเราลองดูซ้ำในมุมมองนี้ มันอดคิดแบบนั้นไม่ได้จริงๆ